High tech, big data, computational fluid dynamics, composietmaterialen en development: termen die verankerd zijn in de Formule 1, maar sinds enkele jaren ook in opkomst zijn in de zeilsport. Het is dan ook niet vreemd dat zeilteam Alinghi voor de komende editie van de America’s Cup – de belangrijkste zeilwedstrijd ter wereld – samenwerkt met Red Bull Racing.
De alliantie tussen het Zwitserse syndicaat (winnaar van de America’s Cup in 2007 en 2010) en het Oostenrijkse Red Bull Racing (wereldkampioen in 2010, 2011, 2012, 2013 en 2022) kwam tot stand toen Alinghi-oprichter Ernesto Bertarelli en de inmiddels overleden Red Bull-eigenaar Dietrich Mateschitz enkele jaren geleden de koppen bij elkaar staken. Red Bull was in die tijd al op een lager niveau actief in de zeilsport, maar wilde ook op het hoogste podium acteren. In plaats van een eigen campagne te starten, werd aansluiting gezocht bij Alinghi.
Meer nog dan als titelsponsor van dat zeilteam een paar stickers op de boot te plakken en achterover te leunen, verkondigde Mateschitz bij de lancering van het project dat zijn Red Bull van plan was een ‘actieve rol te willen spelen en een echt partnerschap aan te willen gaan’. Dat gebeurt middels Red Bull Advanced Technologies, een bedrijfsonderdeel van het Formule 1-team dat zich bezighoudt met hoogwaardige technologie voor het eigen raceteam, maar onder andere ook het MotoGP-team van KTM en bijstaat.
Big data
Alinghi profiteert op meerdere manieren van de kennis van Red Bull Advanced Technologies, legt Rik Roukens, de Nederlandse IT-manager van het team, uit tijdens een bijeenkomst voor geselecteerde media eerder dit jaar in Barcelona, de locatie waar volgend jaar oktober de America’s Cup gezeild wordt.
“Voorheen was zeilen gewoon zeilen, je deed het op gevoel. Je had een weersvoorspelling, vond de wind en ging varen. Maar de laatste tien tot vijftien jaar is er steeds meer een focus gekomen op het verzamelen en analyseren van data en op basis daarvan beslissingen nemen. Je hebt nu na elke sessie een debrief; wat hebben we goed gedaan, wat hebben we slecht gedaan? Ontwikkeling dus, eigenlijk hetzelfde als in de Formule 1.”
Om data goed te kunnen analyseren namen Roukens en zijn teamgenoten een kijkje in de keuken bij Red Bull Racing. Dat leunt als Formule 1-team al jaren zwaar op dataverwerking. En ze leent enkele medewerkers van Advanced Technologies tijdens de campagne uit aan Alinghi. “Ze zijn als renstal al bijna twintig jaar bezig. Dus ze hebben een manier van werken die staat als een huis. Daarnaast hebben ze een hoop ervaring in praktische zaken als wat voor soort apparatuur te gebruiken, aansluitingen, communicatie, dat soort dingen. We kunnen daar een hoop voordeel uithalen en het heeft ons in het begin van deze campagne geholpen om sneller op te starten.”
Hydrodynamica
Niet alleen achter de schermen helpt Red Bull Advanced Technologies de zeilers van Alinghi op weg. De technische afdeling van Red Bull is gespecialiseerd in aerodynamica, ook in de America’s Cup een belangrijk element. “Net als in de Formule 1 gaat het bij ons heel erg om de aerodynamica, bijvoorbeeld de vorm van de romp en de mast. Maar een extra dimensie vormt de hydrodynamica, de weerstand van het water langs de boot”, zegt Roukens.
“De auto van Max Verstappen moet zo gestroomlijnd mogelijk tegen het asfalt worden gedrukt. Bij ons geldt het omgekeerde, hoe kunnen wij de boot zo snel mogelijk in zijn geheel uit het water halen? De boot heeft één romp zonder kiel en twee vleugels (foils) aan de zijkanten. Die romp zorgt in het water voor weerstand en dat wil je niet. Bij een snelheid van tien tot twaalf knopen (18 tot 20 kilometer per uur) zorgen de vleugels ervoor dat de hele romp uit het water komt. Dan wordt er op één vleugel gezeild. Op die manier heb je dus veel minder last van weerstand.”
Waar Roukens geen onderdeel vormt van het zeilteam en vooral bezig is met dataverzameling- en verwerking, is Nils Theuninck tijdens de America’s Cup wel aan boord van de AC75 te vinden. De zeiler heeft een Nederlandse moeder en een Vlaamse vader, maar is in Zwitserland geboren. Hij mag met zijn Zwitserse paspoort onderdeel uitmaken van het Zwitserse syndicaat. Alle acht crewleden en de reserves moeten een paspoort van het land hebben waar het team staat ingeschreven. Of daar enige jaren hebben gewoond.
Theuninck is afkomstig uit de Finn-klasse. Dat is een zeilklasse die tijdens de Olympische Spelen van 2021 in Japan nog op het programma stond, maar er volgend jaar in Parijs niet meer bij is. “Dat is wel jammer”, geeft Theuninck toe.
“America’s Cup is het allerhoogste in onze sport. Het is een van de meest prestigieuze evenementen. De Olympische Spelen is ook meer een individueel toernooi. Hier draait alles om het team dat uit meerdere disciplines bestaat en dat tussen de races ook van samenstelling verandert. Het zijn korte races van een half uur. Dus als je twee wedstrijden op een dag hebt, kun je teamleden wisselen en verse krachten inbrengen.”
Simulator
Dat dat hard nodig is, bewijzen de trainingsuren van Theuninck en zijn collega’s van de zogeheten power group, een cruciaal onderdeel van de achtkoppige bemanning van de AC75. Ze zijn in Barcelona elf uur per dag en zes dagen per week aan het trainen, deels op de simulator. Maar de meeste tijd wordt doorgebracht in de gym, waar ze zich voorbereiden op de fysieke inspanning die nodig is om alle hydraulische systemen aan boord werkend te houden. “Door hard te trappen produceert de power group oliedruk. Die is nodig om onder andere de zeilen te bewegen te bewegen.”
Opmerkelijk genoeg werd in het verleden vooral met de armen aan zogeheten ‘koffiemolens’ gedraaid, maar in de AC75 zijn het vooral de benen die het zware werk doen met vier man die op een soort vaste fietsen aan het trappen zijn.
“Ik kom uit het Finn-zeilen, een klasse waarin fitheid, kracht en uithoudingsvermogen belangrijk zijn dus ik had al sterke benen en armen. Gelukkig ben ik ook begonnen met fietsen en dat komt goed uit, want we gaan steeds meer naar de fietswereld toe. We hebben in de power group drie roeiers en één wielrenner, zonder echte zeilachtergrond dus.”
Dat Theuninck wel is opgegroeid met zeilen geeft hem net een streepje voor. Toch is ook voor hem het foil-zeilen met vleugels die de boot uit het water tillen, nieuw. “In een reguliere zeilboot ben je veel meer bezig met wind en zeilen. Hier ben je ook echt naar beneden aan het kijken. Je hebt door de hoogte één dimensie meer en dat maakte het totaal anders. En ook de snelheid is heel anders. De topsnelheid ligt rond de 100 km per uur. Als je bij die snelheid crasht heb je een probleem. Ook bij het overstag gaan voel je echt de G-krachten.”
Weer is er die parallel met Formule 1, maar op een belangrijk aspect is er een groot verschil. “We hebben geen motor”, lacht Theuninck, “Alle snelheid die we behalen, komt voort uit natuurkracht.”
Dit verhaal verscheen eerder in FORMULE 1 Magazine, editie 12 van 2023 – bestel ‘m hier na!
De speciale kampioensuitgave van FORMULE 1 Magazine ligt NU in de winkel. Het magazine is ook al digitaal te bestellen, met gratis bezorging in heel Nederland! Lees alles over de bijzondere WK-trilogie van Max Verstappen, met unieke fotografie van onze huisfotograaf Peter van Egmond. Met in dit nummer verder o.a:
- Exclusief interview Oranje-bondscoach Ronald Koeman: ‘Max doet me aan Messi denken’
- Red Bulls teambaas Christian Horner blijft zich verbazen: ‘Alle superlatieven voor Max zijn op’
- Fotoserie: Verstappens snelle weg naar de derde wereldtitel
- Het uitgekiende F1-traject van Jan Lammers en zoon René
- Gallery: het allermooiste beeld van huisfotograaf Peter van Egmond
- Columns Noël Ummels en Nelson Valkenburg
- F1 Insider Graham Watson over FOM’s commerciële belang van een nieuwe superster
- En verder alles over Max Verstappens kampioensweekend in Qatar!
