In de Formule 1 dragen veel onzichtbare krachten bij aan prestaties van teams en coureurs. Neem Pyry Salmela: de Fin werkt al jaren bij AlphaTauri als zogeheten performance coach. Wat doet hij en wat drijft hem? Een gesprek over fysieke, maar ook mentale fitheid. En over de mens achter de ‘beul’.
Zweten, Pyry Salmela is het wel gewend. Maar dan toch vooral in de sportschool. Hij ziet het fenomeen vaak in tientallen druppels tegelijk bij ‘zijn’ pupillen, de coureurs die hij tijdens zijn tien jaar als performance coach heeft getraind. Dit seizoen stond hij al Nyck de Vries, Daniel Ricciardo en Liam Lawson bij.
Maar vandaag heeft het zweten niets met sport te maken. “Vandaag is het gewoon warm”, constateert Salmela, zittend aan een tafeltje in de zon en nippend aan een watertje. Plaats van handeling: Monaco. Temperatuur: 29 graden Celsius. “Bloody hot”, klinkt het met een glimlach die bijkans net zo breed is als zijn imposante schouderpartij.
Over schouders gesproken: hij haalt ze op, maakt een klein wegwerpgebaar. En stelt: “Voor een Fin is het nu eenmaal al snel ergens warm. Al denk ik dat het voor mij juist in Finland inmiddels snel te koud is. Ik ben onze temperaturen niet meer gewend, ik reis vooral veel door de Formule 1 en kom niet vaak thuis.”
(Tekst gaat verder onder de foto)
Even is het stil, Salmela tuurt voor zich uit en denkt ogenschijnlijk aan dat ‘thuis’, aan Finland dus. Fysiek mag het dan misschien niet zo vaak meer gebeuren, maar hier en nu, in de warme Monegaskische zon reist hij weer voor even af naar zijn vaderland. Niet fysiek, maar in gedachten.
Hoe moeilijk is het, zoveel van huis zijn en de coureur waarmee je werkt vaker te zien dan je naasten?
“Mijn familie woont in Finland, het merendeel van mijn vrienden ook. En toch ben ik jammer genoeg vaak maar één keer per jaar in Finland. Ik heb een vriendin en veel vrienden door het reizen, dus ik ben niet eenzaam of alleen. Maar door dit werk ben je vaak weg en heb je dus weinig tijd met de mensen die je liefhebt. Dat besef is er bij mij.”
(Salmela schraapt de keel) “Maar voor alle duidelijkheid: ik heb een mooi vak, ik klaag niet.”
Je bent inmiddels tien jaar performance coach: je maakt coureurs fysiek en mentaal fit en werkte tot nu toe vooral met jonge gasten, F1-debutanten. Wat drijft jou?
“Ik wil helpen bij de ontwikkeling van een coureur. Op allerlei vlakken. Dus probeer je een basis te creëren om steeds weer stappen te zetten in de gezondheid, in de fitheid, nu en in de toekomst. Hoe je dat samen, als coureur en coach, voor elkaar kunt krijgen – dat intrigeert mij en vind ik enorm interessant. Net als de transitie naar het managen van die gezondheid in de jaren die volgen, als een coureur eenmaal wat langer in de Formule 1 zit. Ook dan wil je stappen blijven zetten. Het is nooit saai.”
Maar uiteindelijk draait het in de sport ook vooral om winnen. Zou je niet liever gearriveerde coureurs trainen die strijden om kampioenschappen?
“Geloof mij, ik ben competitief ingesteld. Vanuit die mindset wil ik ook graag dat een coureur het goed doet in de auto, dat hij bijvoorbeeld punten scoort. Maar het belangrijkste is om het voor hem maximale eruit te halen, wat dat ook is. Ik weet dat winnen in de F1 niet is weggelegd voor iedereen. En dat je, voor het eventueel zover komt, éérst die basis moet leggen. Daarom geeft het mij altijd heel veel voldoening om er juist voor te zorgen dat ik help om die basis te creëren.”
Nyck de Vries heeft wel eens verteld hoe je hem afbeulde ondanks dat hij ziek was. Later kon hij erom lachen, maar ben jij een harde coach?
(lachend): “Soms moet dat even, hè? Ik mag Nyck, hij houdt van hard trainen. Hij lag over te geven in het gras. Ik kan me wel voorstellen dat hij me misschien op dat moment even wat minder leuk vond. Maar ik zeg maar zo: als je aan het werk bent, moet je altijd alles geven. En als je niet aan het werk bent, geef dan ook je lijf en je geest de rust die het nodig heeft. Dat is weer goed voor je mentale fitheid.”
Hoe belangrijk is dat laatste voor coureurs, en voor jou?
“Ik probeer op momenten wel afstand te nemen van werk, dat moet je ook echt doen. Wie je ook bent en wat je ook doet. Dat geef ik een coureur ook mee: zorg ervoor dat je naast het racen nog een leven hebt, met je familie, vrienden, doe ook andere dingen. Er is meer dan F1, geestelijk is dat gezond. Dan nog moet je natuurlijk wel lichamelijk goed voor jezelf zorgen: goed eten, goed slapen, investeren in jezelf.”
Hoe hoog is de mentale druk op coureurs?
“Heel hoog, maar dat hoort bij hun werk. Het is gevaarlijk, maar megasnel en er is druk van binnenuit en buitenaf. Dan is er ook nog al die aandacht. Ze hebben een mooi leven, wij allemaal, maar daarom is het ook belangrijk in mijn werk om ervoor te zorgen dat een coureur niet alleen maar fysiek fit is. Ook mentaal moet je in goede conditie zijn. Fitheid en performance gaan allang niet meer over zaken als conditie en uithoudingsvermogen, juist ook over geestelijke gezondheid en ontwikkeling als mens. Daar hecht ik waarde aan.”
(Tekst gaat verder onder de foto)
Zelf was je vroeger een talentvol ijshockeyer, maar je haalde de top niet. Had een performance coach zoals jij misschien wel het verschil kunnen maken?
“Wie weet. Het was, zoals voor veel Finse kinderen, mijn droom. En dan moet je ook je grenzen kunnen verleggen. Of juist weten wanneer je even je rust moet pakken. In die zin had een performance coach me destijds misschien wel geholpen. Ik pushte soms teveel en soms juist ook niet genoeg. Aan de andere kant: het gemis van zo’n coach heeft me, denk ik, juist geholpen er zelf een te worden.”
Kun je dat eens uitleggen?
“Het zette me aan het denken over waarom het niet lukte om de top te halen, ik wilde dat gaan begrijpen. Ik ging dingen uitzoeken. Waar ging het mis? Wat kon ik anders doen? Met de kennis van nu is daar het verlangen uit voortgekomen om te gaan coachen. Die vragen stelde ik destijds aan mezelf, vond het interessant en leerde ervan. Maar ik merkte dat ik de behoefte kreeg om juist anderen daarmee te gaan helpen. Zodat ze niet dezelfde fouten maken en wel de top kunnen halen.”
Je belandde uiteindelijk in de Formule 1, was dat een droom?
“Nee, want ik ben er niet mee opgegroeid. Via mijn werk voor een Fins sportinstituut kwam ik dankzij een vriend van me in contact met Aki Hintsa (voormalige performance coach, overleden in 2016, red.). Die werkte destijds met Valtteri Bottas. Ze zochten nieuwe mensen en ze kwamen bij mij uit. Na een gesprek vroegen ze me te helpen bij een test in Bahrein, eind 2013. Zo is het begonnen en nu zijn we al tien jaar verder.”
En wat is in die tijd de belangrijkste les die jij hebt geleerd in je werk?
“Het draait allemaal om prioriteiten stellen. In de Formule 1 hebben coureurs weinig tijd: een raceweekend is druk, maar daaromheen zijn er ook verplichtingen. En er moet, zoals gezegd, ruimte zijn voor andere dingen in het leven. De tijd die ik met ze doorbreng is aanzienlijk, meerdere dagen per week. Maar dan nog kun je niet alles doen. Om je te ontwikkelen moet je dus de belangrijkste dingen doen. Oftewel: op een lijst van 100 dingen niet nummer 98 doen. Maar nummer 1 of 2. Anders is het tijdverspilling.”
Tot slot: als er één topsporter zou zijn uit heden of verleden die je mag trainen, wie kies je dan?
“Michael Jordan. Ja, zonder twijfel. Inderdaad, iemand van buiten de Formule 1. Puur omdat Jordan een fenomeen was, en is. Ik denk zelfs dat ik misschien wel meer van hem zou kunnen leren over topsport dan hij van mij, haha.”
De speciale Dutch Grand Prix editie van FORMULE 1 Magazine vind je nu in de winkel of in je brievenbus! Bestellen kan ook online en dan heb je jouw exemplaar, met gratis bezorging in heel Nederland, nog voor de Grand Prix binnen! In deze editie vind je alles wat je nodig hebt voor de race op Zandvoort, van mooie interviews tot achtergronden en nuttige informatie. Zoals:
- Exclusief! Max Verstappen over de toekomst, records, zijn raceteam en winnen
- Rob Kamphues brengt een ode aan zijn jeugdheld Jan Lammers
- Mister Zandvoort, Piet Keur: ‘Na de GP droeg iedereen op school een F1-teamjas’
- Overzichtelijke plattegrond en servicemap met het complete tijdschema
- Fotoreportage: Peter van Egmond over zijn jaren op Zandvoort
- Column Nelson Valkenburg
- En verder alles wat je moet weten over de Dutch Grand Prix 2023!
